Psikolojik Vaka Analizi – Vaka 6: İNTİHAR RİSKİ DEĞERLENDİRMESİ

Psikolojik vaka analizi örneği Çvr. Betül KÜRE tarafından Türkçeye “Wright, B., Dave, S., & Dogra, N. (2017). 100 cases in psychiatry. CRC Press.” adlı kaynaktan çevrilmiştir.

Burada yazılanlar tavsiye niteliği taşımamaktadır.

Danışanın Öyküsü

29 yaşında bir erkek son 4 ay içinde altı kez kasten kendine zarar verme vakasıyla gelmiştir. Bu girişimler arasında dört kez kendini asmaya çalışmış, bir kez bir binadan atlamış ve bir kez de araçların önüne atlamıştır. Herhangi bir fiziksel yaralanma belirtisi bulunmamaktadır.

 Acil servise, kız arkadaşının evinin önünde kendini asmaya çalıştığı için getirilmiştir. Her asma girişimi, ayrıldığı kız arkadaşıyla yaşadığı bir tartışma sonrasında meydana gelmiştir. Danışan, kız arkadaşının davranışlarının kendisine ne kadar acı çektirdiğinin farkında olduğunu ve onun ne yaptığını bilmesini istediğini ifade etmektedir.

İlişkinin geçmişinde inişli çıkışlı dönemlere işaret eden bazı kanıtlar mevcuttur. Geçmişte aile içi şiddetle suçlanmış ancak sonradan kadının şikayetini geri çekmesiyle suçlamalar düşmüştür.

Danışanın intihar notu yoktur ve sorunlarını çözmek için herhangi bir çaba sarf etmemiştir. Güçlü bir sosyal bağa sahip değildir ve ilişkileri genellikle insanlarla arası bozulduğu için kısa sürelidir.

Danışan, kadın hemşirelere karşı cana yakın davranırken erkek hemşirelere karşı biraz daha mesafeli ve düşmanca bir tavır sergilemektedir. Değerlendirilmek üzere beklemesi gerektiği söylendiğinde, oldukça sinirlenir ve şiddet tehditlerinde bulunmaya başlar.

Sorular

• Tamamlanmış intihar ile ilişkili faktörler nelerdir?
• Risk değerlendirmesinde sorulması gereken temel sorular nelerdir?

Cevap

Kendine zarar verme ataklarının çoğu intiharla sonuçlanmaz, ancak bir akıl hastalığı eşlik ediyorsa bu risk artabilir. Tamamlanmış intiharlar genellikle majör duygudurum bozuklukları, şizofreni ve madde bağımlılığı gibi psikiyatrik tanılarla ilişkilendirilir. İki veya daha fazla psikiyatrik bozuklukun bir arada bulunması (komorbidite), özellikle alkol bağımlılığı ve depresyon gibi herhangi bir tek başına tanının taşıyabileceğinden daha yüksek bir intihar riskiyle ilişkilendirilebilir.

İntihar notları olmaksızın ve intihar etme niyetini belli etmeden planlanmış intiharlar, özellikle endişe vericidir. Erkeklerin şiddet içeren yöntemlere başvurma olasılığı daha yüksektir, bu da dürtüsel intihar girişimlerinin ölümcül olma ihtimalinin artabileceği anlamına gelebilir. Ateşli silah bulundurmak, bağımsız bir intihar risk faktörüdür.

Tamamlanmış intiharlarla tutarlı bir şekilde ilişkilendirilen belirli demografik ve biyopsikososyal risk faktörleri vardır. Bu faktörler arasında erkek cinsiyet, ileri yaş, beyaz ırk, dul olma durumu, kötü seyreden sağlık durumu (özellikle ağrılı ciddi hastalıklar), ve yetersiz sosyal destek bulunmaktadır.

Ayrıca daha önce ciddi intihar girişimlerinde bulunmuş olmak, ailesinde tamamlanmış intihar vakası olması, uyuşturucu/alkol bağımlılığı öyküsü, psikiyatrik hastalıklar, kronik veya ağrılı fiziksel rahatsızlıklar, ve duygusal olarak umutsuzluk hissi gibi faktörler de intihar riskini artırabilir. Danışanın yaşam öyküsündeki önceki girişimlerin şiddeti, gelecekteki intihar riskini belirlemede önemli bir yordayıcı olabilir.

Tamamlanmış intiharlarla en sık ilişkilendirilen iki kişilik bozukluğu duygusal olarak dengesiz kişilik bozukluğu (DDKB) ve disosyal kişilik bozukluğu (DKB) olarak bilinir. Bu erkek danışan, öyküsü dikkate alındığında DKB’ye sahip olabilir ve şu anki kız arkadaşıyla ilgili sorunlar çözülene kadar intihar riski altında olabilir.

Söz konusu kadın da danışan için risk altındadır. Risk değerlendirmesi, danışanın ruhsal durumunun bir sonucu olarak hem başkalarına hem de kendisine yönelik riskin değerlendirilmesini kapsar. Aşağıdaki maddeler, standart tarama sorularını içermektedir.

Kendine zarar verme riskinin değerlendirilmesinde faydalı olabilecek sorular şunlardır:

1. Hayatın yaşamaya değmediğini hissettiniz oldu mu?
   • Bu his ne kadar sürdü?
   • Bu hisler aralıklı mı yoksa sürekli var mı?
   • Bu duygularla başa çıkabiliyor musunuz?

2. Bu hislere göre hareket etmeyi düşündünüz mü?

3. Herhangi bir plan yaptınız mı?

• Düşüncelerinize göre hareket etmeye ne kadar yakınsınız?
• Sizi bir şey yapmaktan alıkoyan neydi?
• Daha önce bir şey denediniz mi?
• Kendinizi güvende tutabileceğinize nasıl güvenebilirim?

4. Kendinizi güvende hissetmiyor musunuz?

Bu sorular, danışanın kendine zarar verme riskini değerlendirmede kullanılabilecek bir başlangıç ​​noktası olabilir. Ancak, her bir danışma durumu benzersizdir ve risk faktörleri farklılık gösterebilir, bu nedenle daha fazla detaylı değerlendirme yapılması önemlidir.

Kendine zarar verme duyguları yoğunsa ve bunları eyleme geçirme dürtüsü varsa ve planlar yapılmışsa bu durum yüksek risk taşır.

Başkalarına potansiyel zarar verme riskinin ve kendini ihmal etme riskinin değerlendirildiğinden emin olun. Kız arkadaşına zarar verme riski varsa gizliliğin ihlâli gerekebilir. Güvenliğini sağlamak için kız arkadaşının ve/veya polisin bilgilendirilmesi gerekebilir. Bu riskler ve alınacak kararlar hakkında açık bir şekilde danışın ve bu konuları raporlayın. Bu, danışanın güvenliğini sağlamak ve olası zararları en aza indirmek için önemlidir.

Anahtar Noktalar:

1. Kendine zarar verme ile başvuran çoğu birey intihar etmeyebilir, ancak bu tür davranışlar diğer zarar verme girişimlerinin olasılığını artırabilir.
2. Risk değerlendirmesi, tüm psikolog ve psikiyatristlerin üstlenmesi gereken kritik bir beceridir.
3. Tam bir risk değerlendirmesi, başkalarına yönelik riskleri de kapsar; bunlar yetişkinler, çocuklar ve kendini ihmal veya istismara açık olma riskleridir.
4. Sizi kızdıran veya öfkelendiren danışanlar da uygun bir risk değerlendirmesine ihtiyaç duymaktadır ve bu durumda dikkatlice değerlendirilmelidir.

Çvr. Betül KÜRE tarafından Türkçeye “Wright, B., Dave, S., & Dogra, N. (2017). 100 cases in psychiatry. CRC Press.” adlı kaynaktan çevrilmiştir.

Bizi Instagram‘dan takip edin!

Youtube’dan takip edin!

Diğer Psikolojik Vaka Örneklerini Okumak için Buraya Tıklayınız!

Akademik Psikoloji Çeviri Hizmetimiz ile ilgili bilgi almak için tıklayınız.

Kitap Çevirisi Hizmetimiz ile ilgili bilgi almak için tıklayınız.

Psikoloji alanından uzmanlara ve öğrencilere yönelik hazırlanan İngilizce Seviye Tespit Sınavını çözmek için tıklayınız.

Profesyonel Çeviri Hizmeti almak & Özel İngilizce Dersi Almak için İletişime Geç!

Diğer Köşe Yazılarını Oku!

Disosyal Kişilik Bozukluğu Nedir?

Psikolojik vaka analizi örneğinde adı geçen disosyal kişilik bozukluğu, sosyal yükümlülükleri göz ardı etme ve başkalarının duygularını umursamama ile karakterize kişilik bozukluğudur. Davranış ile geçerli sosyal normlar arasında büyük bir uyumsuzluk vardır. Davranış, ceza da dahil olmak üzere olumsuz deneyimlerle kolayca değiştirilemez. Hayal kırıklığına karşı düşük tolerans ve şiddet de dahil olmak üzere saldırganlığın boşaltılması için düşük bir eşik vardır; başkalarını suçlama veya hastayı toplumla çatışmaya sokan davranışlar için makul gerekçeler sunma eğilimi vardır.

psikolojik vaka analizi, psikolojik vaka analizi, psikolojik vaka analizi, psikolojik vaka analizi, psikolojik vaka analizi